Dzielenie książek według płci moim zdaniem nie ma sensu. Ogranicza ono krąg odbiorców tekstu, a nie jest powiedziane, że coś „tylko dla chłopców” nie spodoba się żadnej dziewczynie, a „dziewczyńska lektura” nie poruszy serca żadnego chłopaka. Jednocześnie rozmowy ze znajomymi i śledzenie licznych grup czytelniczych na Facebooku udowodniło mi, że pewne elementy tekstów są ważniejsze przeważnie dla chłopaków (wartka akcja), a inne bardziej liczą się w opinii dziewczyn (na przykład relacje między bohaterami).
Dlatego też chciałabym, żebyście mój top potraktowali z przymrużeniem oka, jako wskazówkę, po które książki sięgać, jeżeli bardziej interesuje Was, żeby dużo się działo, a w których znajdziecie pogłębioną psychologię postaci i chwilę na refleksję nad otaczającym nas światem. W tym topie znajdziecie książki nowe i starsze, młodzieżowe obyczajówki i fantastykę – wszystko, co może podbić serca młodych.
KSIĄŻKI DLA DZIEWCZYN
10. Klára Jarunková „Jedynaczka”
To jedna z najciekawszych książek młodzieżowych o dorastaniu i o świecie widzianym oczami nastolatki. Napisana w latach 60. XX wieku opowieść o nastoletniej Oldze, która opisuje swoje życie, rodziców, pierwszą miłość i komunistyczną Bratysławę, dziś jest już nieco zapomniana, ale z pewnością ciekawa dla wszystkich, którzy uwielbiają stare książki Małgorzaty Musierowicz czy Krystyny Siesickiej. Czechosłowackie realia to coś nietypowego w literaturze młodzieżowej wydawanej w Polsce.
9. Maureen Johnson „Trzynaście małych błękitnych kopert”
Jedna z najlepszych młodzieżowych powieści drogi, jakie czytałam. Siedemnastoletnia Ginny otrzymuje nietypowy spadek po ciotce – trzynaście kopert, których zawartość zmusza ją do podróży po Europie, poznawania nowych kultur i odkrywania samej siebie. To książka dla wszystkich, którzy lubią obserwować przemiany bohaterów i którzy kochają zabawę realiami świata.
8. Jacqueline Wilson „Dziewczyny się zakochują”
Klasyka dziewczęcych młodzieżówek, pierwsza część zekranizowanej serii o miłosnych perypetiach Ellie, Magdy i Nadine. Bohaterki zakochują się i cierpią na złamane serce, próbują schudnąć, układają relacje z bliskimi, szukają swojego miejsca w świecie. Ellie, narratorka historii, jest wyjątkowo nieperfekcyjną trzynastolatką z niepełnej rodziny, a wątek jej radzenia sobie z życiem bez mamy i dochodzenia do ładu z nową rodziną to najmocniejsza strona tej książki.
7. Richelle Mead „Akademia wampirów”
Jeżeli nie lubicie książek obyczajowych, a chcecie poczytać o porywającej sile uczuć (nie tylko miłości, ale też przyjaźni), o wiele lepszym wyborem od dość banalnego psychologicznie „Zmierzchu” będzie „Akademia wampirów”. W sześciotomowej sadze Mead oprócz wartkiej akcji, dojrzale poprowadzonego wątku politycznego i zawodowych perypetii głównej bohaterki znalazło się miejsce dla niezwykłej historii o przyjaźni dwóch dziewczyn z różnych światów – narratorki, Rose, i pochodzącej z królewskiego rodu Lissy, którą Rose musi ochraniać nawet za cenę własnego szczęścia.
6. Anna Hrycyszyn „Zatopić Niezatapialną”
Były już wampiry, to czas na piratów. „Niezatapialna” to piracki parowiec grasujący po rzekach pewnej fikcyjnej krainy. Cecha charakterystyczna? Niemal cała jego załoga – prócz kucharza – to kobiety. Pani kapitan, Ness, ma duże doświadczenie w uciekaniu przed władzami – i niemal zerowe w ucieczce przed własnymi uczuciami. „Zatopić Niezatapialną” to bardzo „dziewczyńska” powieść przygodowa, w której nie brak miejsca na przyjaźń, miłość i dynamiczne relacje między bohaterami.
5. Ewa Nowak „Wszystko, tylko nie mięta”
Powieść Ewy Nowak otwiera barwny cykl poświęcony perypetiom współczesnych nastolatków. Autorka, z wykształcenia psycholog, na co dzień zajmuje się problemami młodzieży, co wykorzystuje w swoich tekstach. Barwna i prawdziwa historia o dzisiejszych maturzystach.
4. Krystyna Siesicka „Jezioro osobliwości”
Kolejna z klasycznych polskich pisarek młodzieżowych. W „Jeziorze osobliwości” Siesicka z właściwą sobie subtelnością i zrozumieniem porusza tematykę patchworkowych rodzin oraz skomplikowanych relacji nastolatków z otoczeniem. Ta wielowątkowa historia koncentruje się na psychologii postaci, ale nie zabrakło też miejsca dla akcji.
3. Małgorzata Musierowicz „Jeżycjada”
Cykl, którego tomy mogłyby wypełnić całą tę listę. Jeżycjada to seria, która dorasta wraz z czytelnikami i opowiada o młodzieży w różnych czasach – począwszy od głębokiego PRL-u, kończąc na drugiej dekadzie XXI wieku. Bohaterowie to oś powieści Musierowicz, ale po te książki mogą sięgnąć nie tylko dziewczyny.
2. Ann Brashares „Stowarzyszenie Wędrujących Dżinsów”
Cztery przyjaciółki po raz pierwszy rozdzielają się w czasie wakacji. By nie stracić ze sobą kontaktu, przesyłają sobie magiczne dżinsy – spodnie, które dobrze wyglądają na każdej z nich. Wraz z losami spodni poznajemy też losy czterech dziewczyn o zupełnie różnych osobowościach i ambicjach. Ponadczasowa seria nie tylko dla nastolatek.
1. Mikołaj Wójcik „Tylko Matylda”
Jedna z tych książek, które nigdy nie zyskały należytego rozgłosu. Historia, w której dorasta nie nastolatka, ale dorosły mężczyzna. Matylda pokazuje swojemu ojcu świat nietypowej młodej dziewczyny, zabierając go w podróż, z której wróci zupełnie innym człowiekiem.
KSIĄŻKI DLA CHŁOPAKÓW
10. Juliusz Verne „W 80 dni dookoła świata”
Dziś moglibyśmy wiele tej książce zarzucić – nie czuć w niej klimatu różnorodności świata, brak pogłębionej charakterystyki postaci… Ale „W 80 dni dookoła świata” pozostaje znakomitą przygodą i rozbudza wyobraźnię kolejnych pokoleń czytelników.
9. Paweł Majka „Pokój światów”
Czy Marsjanie mogli brać udział w pierwszej wojnie światowej? W tej książce to całkiem możliwe i sensowne. Wartka akcja, barwny świat i fantastyczna intryga trzymają w napięciu do ostatniej strony.
8. Rudyard Kipling „Stalky i spółka”
W Polsce mamy „Sposób na Alcybiadesa”, w Anglii jest „Stalky i spółka”. Powieść noblisty opowiada o typowej szkole z internatem dla chłopców z wyższych sfer, późniejszej elity intelektualnej Imperium Brytyjskiego. Nie brak tu humoru i dowcipów, niekiedy niewybrednych, ale też ogromnego ciepła i szacunku dla tradycji.
7. Hanna Ożogowska „Tajemnica Zielonej Pieczęci”
To z kolei powieść o szkole dla tych, którzy są jeszcze za młodzi na „Stalky’ego i spółkę”. Grupa chłopców, którzy dopiero zostali nastolatkami, rozwiązuje szkolne tajemnice, a narrator w formie dziennika opisuje ich poczynania.
6. J. D. Salinger „Buszujący w zbożu”
Ponadczasowa opowieść o dorastaniu w świecie hipokryzji i o pozbywaniu się dziecięcych złudzeń. Gorzka, bolesna, ale niepozbawiona autoironicznego humoru. Coś, co każdy powinien przeczytać jako nastolatek.
5. Iga Karst „299”
To już lektura dla starszych czytelników. Przyjaciele tragicznie zmarłego motocyklisty wyprawiają się do Chorwacji ścigaczami. Nie wiedzą jeszcze, że jego śmierć to część sensacyjnej intrygi, w którą zostali wplątani.
4. Mark Twain „Przygody Tomka Sawyera”
Kolejna z ponadczasowych pozycji na tej liście. Każdy zna rozrabiakę Tomka Sawyera, na którego przygodach wychowywali się czytelnicy na całym świecie. Dziś tę książkę czyta się inaczej, choć jej realia i fabuła urzekają i współczesnych młodych nastolatków.
3. Wiktor Kubica „Siedmiu walecznych. Powieść piłkarska”
Dla starszych nastolatków (i tych całkiem dorosłych) zakochanych w piłce nożnej ta historia jest nie lada gratką. Piłkarski klub Walecznych tonie w długach, a piłkarze nie chcą grać bez pieniędzy. Ekscentryczny pan Leon ratuje Walecznych, ale przecież nie zagra meczów za samych zawodników. Uwaga – książka zdecydowanie dla ludzi od szesnastego roku życia z uwagi na język i sceny.
2. Oleg Diwow „Nocny obserwator”
Nietypowa historia o dorastaniu, osadzana w świecie wampirów i wilkołaków. Jeden z najpopularniejszych rosyjskich fantastów napisał powieść, w której jest i akcja, i chwila refleksji, i barwne postacie. W tym zestawieniu to chyba najbardziej psychologiczna książka, ale nadal stawia na rozwój fabuły.
1. Nik Pierumow „Imperium ponad wszystko”
Także pozycja dla starszych nastolatków. Druga wojna światowa wcale się nie skończyła, tylko przeniosła się w kosmos, w którym nazistowskie Imperium podbija kolejne planety. Główny bohater, Rusłan, wbrew woli rodziny i ukochanej wstępuje do imperialnej armii. Dlaczego zdradził swoją planetę? I jakie tajemnice Imperium odkryje jako rekrut?
Miłej lektury!
